Zo kun je met zelfgemaakte hulpmiddelen een opgezette nok plaatsen.
Door Jan van der Veen.

Opzetnokken kunnen gemaakt worden van allerlei materialen, zoals hoorn, gewei, bot, hardhout, enzovoorts.
Voor het monteren bestaan ook speciale gereedschappen, zoals toegeslepen speedboren en grote puntenslijpers. Maar je kunt het ook doen met wat je voorhanden hebt natuurlijk, en in dit geval zijn dat:

  • enkele geweien
  • een conische plaatboor (zie foto)
  • een houten balkje
  • grof schuurpapier
  • lijm

Het mooie van deze methode is dat je hem kunt gebruiken voor alle soorten en maten van boren.

Nadat het gewei (of de horens, of….) op maat is gezaagd, boor je er een gat in met de plaatboor, waar straks de werparm in kan. Even voorboren met een rechte boor en niet te veel druk uitoefenen, om splijten te voorkomen.

Als je een mooie gestroomlijnde aansluiting tussen boogeinde en nok wilt , is het handig de boog eerst te tilleren, zodat de werparmen al mooi slank zijn en je de definitief benodigde diameter weet.

Plaatboor met contravorm, voorzien van schuurpapier

Nu is het de kunst om de top van de werparm zo af te ronden dat de nok er mooi op past. Dit kan met behulp van een contravorm van de conische boor.
Wat je nodig hebt is een balkje en grof schuurpapier. Trek de vorm van de plaatboor over op het balkje en zaag deze ruim uit. Beplak daarna de binnenzijde van deze vorm met grof schuurpapier.

Vormen van het uiteinde van de werparm.

Breng de top van de werparm eerst ruw in model en druk en draai hem daarna in de contravorm totdat hij in de opzetnok past. Zorg ervoor dat je de boog mooi recht houdt en niet heen en weer beweegt. Rustig aan en goed kijken.

Nok op hulpstuk tijdens het in vorm brengen.

Om de nokken mooi in model te brengen monteer je ze op een hulpstuk, zodat je de boog niet beschadigt tijdens het zagen, raspen en schuren. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld smeltijm, of “lijmpistool-lijm”. Als de nokken klaar zijn, kun je ze in heet water dompelen, waardoor de lijm weer zacht wordt en de nokken gemakkelijk los te halen zijn.
Breng de peesgroef laag in de nok aan, zodat de pees de nok vastklemt op de boog (en hem er niet afwipt). Daardoor kun je een eenvoudige lijm gebruiken om de nok te fixeren. Smeltlijm heeft als voordeel dat het aanpassingen en demonteren mogelijk maakt.

Je kunt nu de nokken op de boog uitlijnen door ze los op de werparmen te plaatsen en de boog dan op te spannen. Eventueel in positie draaien, markeren, boog weer afspannen en de nokken vastlijmen.





Tot slot een mooie variant op hetzelfde thema: een nokkenblok en nokkenboor van Lars Kossen. De boor is een aangepaste speedboor. Het schuurpapier is in een verticale, centrale zaagsnede gestoken en in model gedrukt.





Heb je zelf een mooi voorbeeld gemaakt of heb je vragen? Email naar Zelfbogenmaken.
Bezoek ook eens het  Zelf Bogen Maken Archief  voor mooie projecten en voorbeelden.