Voorbeelden van bogen uit één stuk hout:
Boog uit gezaagd essen (Jan van der Veen)
Essen is prima bogenhout voor duurzame, middelzware bogen….mits: super goed gedroogd, perfect getillerd en liefdevol onderhouden. Het hier getoonde voorbeeld is gemaakt uit een geschaafd stuk essen met een fraai opgelijmd handvat. Geschaafd hout heeft als voordeel dat het mooi recht basismateriaal vormt. Daarnaast is het vaak ook al goed gedroogd. Dit betekent dat je er snel mee aan de slag kunt, het relatief eenvoudig is te tilleren en dat het goed presterende bogen levert.
Zuiver technisch gesproken is dit dus geen boog ‘uit één stuk’, maar wat betreft functioneren wel. Naast het handvat zijn er ook hardhouten nokken opgelijmd. Dat ziet er fraai uit, maar geeft ook meer houvast aan de pees als je de tips mooi smal maakt.
Project Møllegabet ll (Jan van der Veen)
In het boek ‘Pfeil und Bogen’ van J. Junkmanns staan ongeveer alle archeologische vondsten van handbogen in Noord Europa. Eén type valt erg op. Het is een fragment van, waarschijnlijk, een kinderboog van ca 6500 v.C. gevonden bij de locatie Møllegabet in Denemarken. Kenmerkend is de sterke versmalling en verdikking in de buitenste helft van de werparm. Leuk om ook eens te proberen! Het origineel was van iepen, deze komt uit een essen balk. De maten van het origineel zijn proportioneel uitvergroot tot een boog van 185 cm lang.
(Klik op onderstaande afbeeldingen om te vergroten.)
Door het korte buigende deel vlak naast het handvat is dit ontwerp wel gevoelig voor set, maar schiet ook soepel en relatief snel door de lange hefbomen. Specificaties: 40lb@28″. ca 185 cm lang en ca 5,2 cm breed.
Essen boog met holle rug (Jan van der Veen)
Dit is een boog met een zeer hoog experimenteel gehalte! Hij heeft namelijk een holle rug, wat erg riskant is en je dus nooit ziet. Ik wilde dat altijd al eens proberen en het nodige zetje kwam van de boog met holle buik van Leon Loef. (Zie volgende item.)
Zou dit ontwerp gewicht kunnen besparen en daarmee sneller kunnen zijn dan een vlakke, bolle of boog met holle buik?
Als je testjes doet met het meetlint van een rolmaat zou je dat wel denken. Een hol profiel biedt per gewicht meer weerstand tegen buigen. Maar of het ook sneller reageert?
Op internet vind je er weinig feiten over en holle rug bogen lijken zeer zeldzaam. Mocht je meer weten, ik hoor het graag!!
De krachten op de randen worden extreem groot, dus die zijn breder gelaten dan bij een holle buik. De uitholling is ca. 9 mm diep! Een erg spannende tillerklus!! Maar het resultaat mag er zijn. Ze weegt ruim minder dan 400 gram, waar een normale boog van deze afmetingen ca. 500 gram weegt. Het eerste testschot haalde 165 fps (pijl 10 gpp). Niet slecht voor een rechte boog van 185 cm van gewoon essen! Dit smaakt naar meer.
Holle en getrapte boog van Robinia (Leon Loef)
Dit lijkt op het eerste gezicht een ‘primitieve’ schoonheid. Echter, schijn bedriegt. Een schoonheid is het zeker maar primitief allerminst. Er zijn heel wat technieken in verwerkt zoals Leon uitlegt: “Robinia staat bekend om drukscheuren op de buik. Daarom is besloten de rug flink te “trappen” (= smaller maken dan de buik door de zijkanten af te schuinen). Zo wordt de weerstand tegen rek en druk beter in verhouding gebracht. Daarnaast heb ik de buik ook hol gemaakt. Hierdoor vergroot je het oppervlakte waar druk plaats vindt en kunnen de compressiekrachten nog beter opgevangen worden. Als je ook de randen dunner maakt wordt de doorsnede van de boog platter tijdens het buigen. De compressiekrachten kunnen zelfs iets doorschuiven naar de rug”.
“De donkere kleur is verkregen door de boog te “fumen”. Dit is niks anders dan de boog een dag of twee in een afgesloten plastic zak met een bakje ammoniak laten zitten. De tannines in het hout reageren met de ammoniakdamp en worden steeds donkerder naarmate de boog langer in de zak zit. Dit holle buik- en ammoniakverhaal heb ik niet zelf bedacht hoor! Dit komt van de Duitse bogenbouwer Siemon Siess. Hier meer info over zijn holle buiken.”
Specificaties: Trekgewicht = 62 pond op 28 inch; Booglengte = 66 inch nok tot nok; Tipoverlays van Ipé; Lak = Acryl;
Meer foto’s op; https://flic.kr/s/aHskUb7srM
De ‘Twinbow’ (Jan van der Veen)
Dubbele bogen bestaan er in soorten en maten. Maar deze is in principe gemaakt uit 1 stuk hout (afgezien van het opgelijmde handvat). Eigenlijk zijn het twee bogen naast elkaar die ook los te gebruiken zijn door de dubbele pezen. Dit betekent extra werk maar er ontstaan ook extra mogelijkheden:
– Je kunt er voor kiezen om met één of twee pezen te schieten en zo de trekkracht te variëren. Ideaal als bijvoorbeeld ‘ouder-kind boog’ of voor het gebruik op verschillende schietafstanden.
– Door de pezenspanning links of rechts aan te passen kun je proberen de pijlvlucht te beïnvloeden.
– Tegelijkertijd te gebruiken door een links- en rechtshandige??
De totale breedte van twee nokken is even breed als één nok van een ‘normale’ boog en elke pees is ongeveer de helft van een ‘gewone’. De complete Twinbow schiet daardoor ongeveer als een gewone boog en de halve Twinbow is erg rank, wat past bij het lagere trekgewicht.
.
Zware jongen van iep (Jan van der Veen)
Iepen wordt al meer dan 10.000 jaar gebruikt als bogenhout. De oudste vondsten waarvan men zeker weet dat het om bogen gaat zijn van deze houtsoort. Er zijn ook aanwijzingen dat het werd gebruikt door de krijgers uit Wales, die met hun zware oorlogsbogen de Engelse legers zouden hebben geïnspireerd. Hoog tijd om het eens te testen en er een zware boog met hoge treklengte van te maken.
Voor de zekerheid is gekozen voor een breed model: safe en soepel. Om het toch spannend te houden is de boog relatief kort voor 32 inch treklengte: 1,8 mtr van nok tot nok. Trekgewicht ca 100 pond. Veel is er nog niet mee geschoten. Maar de testen heeft ze doorstaan en ze lijkt ook “goed terug te komen”. Volgens testpiloot Rob Broekman “een soepel boogje”.
Diverse bogen door Wim Schelstraete
Ook in België heeft het bogenbouwvirus flink toegeslagen, onder andere bij Wim Schelstraete. Hij heeft de smaak goed te pakken en maakt bogen met een sterk persoonlijk karakter.
Hij zette zijn creaties en belevenissen in een geïllustreerd verslag en wil daarmee alle beginners een hart onder de riem steken. Dus zit je wel eens bij de pakken neer? Of heb je gewoon zin om te zien wat Wim allemaal voor moois maakt? Lees dan: “Evolutie in de bogenbouw van een beginner”.
Robinia balk ( Jan van der Veen)
Als je een beetje goed selecteert, kun je uit balken en planken heel natuurlijk gevormde bogen maken. Deze boog is gemaakt uit een balk robinia waarvan eerst 1 groeiring is blootgelgd. Daarna is de boog zoveel mogelijk om noesten en zijtakken heen uitgetekend, maar ze waren niet allemaal te vermijden. Smaken verschillen, maar persoonlijk vind ik dat mooie details opleveren.
Naar mijn ervaring is robinia erg goed bogenhout, hard en springerig. Maar waarschijnlijk door die zelfde eigenschappen is het weinig vergevingsgezind ten aanzien van fouten in het draadverloop en rondom noesten. Het kan openscheuren en indrukken. Zorg dat de draad goed gevolgd wordt, houd bij noesten en zijtakken wat extra breedte of dikte aan en zorg voor een brede buik.
Deze boog is min of meer plat en ter plaatse van de nokken is ze 7 mm breed. Te smal voor zijdelingse nokken. Daarom zijn de uiteinden, net als al eerder in een taxusboog, voorzien van hoornen inlegstukken met peesinkeping. Voor de zekerheid geborgd met een deuveltje.
Robina is relatief zwaar en deze boog relatief lang. Maar met zeer smal toelopende werparmen is er toch weinig handschok en een snel schot mogelijk .
Lengte van nok tot nok 185 cm, breedste punt 4,6 cm, treklengte 29 inch, trekgewicht 36 lbs.
Lelijk eendje? (Jan van der Veen)
Deze boog is gemaakt van een reststukje taxus dat overbleef na het splijten van een stammetje. Door de dikke noesten, het slingerende uiteinde, de deels holle rug, het scheve handvat, de gebarsten zijkanten, en de gebogen tip leek het slechts geschikt als brandhout. Maar op de een of andere mysterieuze wijze belande dat lelijke eendje zelfs in de droogkamer! Ondanks alle mankementen leek het niet onmogelijk de pees over het handvat uit te lijnen. Dus tsja, tenslotte de gok gewaagd en aan het werk getogen onder het motto: “Uit elke boom een boog voor iedereen”. En een werk was het! De rug zit vol noesten, glooiingen en kuilen, waardoor het dunner maken van het spint alleen al een paar lange middagen koste (en de aanschaf van een bril).
Maar om zo’n kronkelaar, na eindeloos tilleren en tunen, uiteindelijk aan het schieten te krijgen is erg bevredigend! En of taxus nu wonderhout is of niet, het is in ieder geval erg mooi van kleur en textuur.
Zulke aparte stukken vragen soms om aparte oplossingen. Zoals deze nok. Een gangbare ronde hoornen nok zou niet mooi aansluiten op het hout. Daarom is gekozen voor een alternatief: de tips zijn ingezaagd en hoornen plaatjes ingelijmd. Dit draagt de pees en beschermt de nok tegen beschadigen. Er is een klein gaatje geboord om een dunne peesophouder te bevestigen.
Of het een mooie zwaan is geworden moet ieder voor zich uitmaken natuurlijk. Smaken verschillen gelukkig! Maar karakter heeft ze zeker en waar het uiteindelijk om draait doet ze prima: schieten.
Lengte 1,9 mtr, breedte handvat 31 mm, dikte handvat 23 mm, trekgewicht 42 lbs @ 29 inch.
Snelle Jelle (Jan van der Veen)
Je hebt snél en je hebt snél. Deze boog is vooral snel gemáákt. Maar hij schiet ook nog heel behoorlijk. De boog is gemaakt van een vers stammetje lijsterbes en binnen drie dagen gedroogd tot 12% !! En dat kan zelfs sneller. Lees er meer over op deze pagina.
Slangenboog van Krulhazelaar (Erik van den Oever)
Een boog hoeft helemaal niet recht te zijn om recht te schieten. Een kronkelende boog schiet prima. Maar wat Erik hier presteert is wel extreem! Deze slangenboog is gemaakt van een krulhazelaar en wordt geshowd door zijn zoon Mark. De boog is ongeveer 155 cm lang, tussen de nokken gemeten. De werkelijke lengte langs de werparmen is bijna 170 cm. De trekkracht is ongeveer 45 pond. En zoals Erik zegt: “Gek genoeg en geheel onverwacht schiet het ook best wel snel”.
Recurve boog uit Iepen stam (Jan van der Veen)
Recurves zorgen er voor dat een korte boog toch soepel uit te trekken is. Deze recurves zijn door middel van stomen aangebracht. De grote breedte van de werparmen, naast het handvat, komt de soepelheid ook ten goede en voorkomt dat de boog naar de pees gaat staan.
Bij een goed getillerde boog staat de pees, in opgespannen toestand, iets lager boven de onderste werparm. Dit is nodig omdat de boog en pees niet in het midden worden vastgepakt. Bij een korte boog valt dit goed op, Op de foto’s hieronder is te zien dat bij het uittrekken beide werparmen dan toch gelijk buigen.
De brede rug biedt lekker veel plaats voor decoratie.
Digitale camera’s en computerprogramma’s zoals Photoshop zijn een prima hulp bij het tilleren.
In bovenstaande afbeelding zijn een aantal foto’s van verschillende treklengtes over elkaar heen gekopieerd. Zo is mooi te zien hoe de werparmen, en delen ervan, bewegen.
Lengte 165 cm, treklengte 29 inches, trekgewicht 46 lb. Breedste punt werparmen 7 cm.